Geen angst voor overspanning

^{Januari 2020  I  3 minuten  I  staal- en metaalbouw}

In de zomer komen onweersbuien vaak vrij plotseling opzetten. U heeft vast en zeker weleens de seconden geteld tussen bliksem en donder om erachter te komen hoe ver het onweer nog weg is.

De eenvoudige vuistregel is het aantal seconden gedeeld door 3 wat de afstand van het onweer is in kilometers. Maar wist u dat een onweersbui zelfs op een afstand van 16 kilometer nog steeds gevaarlijk kan zijn? Als u het onweer kunt horen, kan een bliksemschicht in uw omgeving toeslaan.

Blikseminslag in gebouwen en hallen in Europa is tegenwoordig grotendeels ongevaarlijk voor de mens. Dit komt voornamelijk door verbeterde externe bliksembeveiligingsmaatregelen die wettelijk verplicht zijn. De situatie is anders betreffende de veiligheid van installaties en machines. Overspanningsschade is goed voor ongeveer 80% van alle bliksemschade. Hiervoor hoeft de bliksem niet direct het gebouw in te slaan. De straal waarbij de schokgolf en de magnetische lading van een blikseminslag consequenties kan hebben, is twee kilometer.

Tegelijkertijd worden onze levens steeds meer digitaal: ons huis, ons kantoor en zelfs industriële en productiehallen zijn steeds meer afhankelijk van gevoelige techniek. Intelligente airconditioningstechniek, communicatiesystemen of inbraakalarmen worden bijvoorbeeld steeds vaker gebruikt. Ook wordt de toegang tot kantoor- en industriële gebouwen of speciaal beveiligde gebieden binnen een gebouw tegenwoordig overwegend gestuurd door elektronische systemen.

Zelfs machines en apparaten die op krachtstroom werken moeten worden beschermd tegen overspanning en worden geaard. Dan spreekt men van de zogenaamde veiligheidsaarding. Deze zorgt ervoor dat mensen ongedeerd en machines intact blijven in het geval van een storing als gevolg van overspanning. Redenen voor overspanning op machines en apparaten kunnen blikseminslag zijn, evenals een stroomstoring in een naburig elektriciteitsnet of de kortsluiting van een buitengeleider. Zelfs deze minder krachtige overspanning kan bij storing schade aanbrengen aan bouw- of installatie-elementen – met verstrekkende gevolgen.

Een tweede belangrijke voorzorg tegen overspanningsbeveiliging is potentiaalvereffening. In de industrie wordt hier dagelijks ook zonder onweer gebruik van gemaakt: apparaten en schakelingen die een potentieel gevaarlijke spanning dragen moeten in ieder geval worden geaard. Dit gebeurt via een reeks verbindingen. In dit geval een fysieke verbinding tussen de geleidende constructie-elementen van een machine of een gebouw, die normaal geen spanning dragen (bijvoorbeeld de stalen balken van een industriële hal, kabelgoten of buisflenzen) en de veiligheidsgeleider voor laagspanning. De veiligheidsgeleiders zijn op hun beurt verbonden met de hoofd-aardstaaf. In het geval van een overspanning kan de elektriciteit worden afgeleid via de hoofd-aardstaaf.